آموزش، پژوهش، مشاوره و کوچینگ

موفقیت همانا داشتن احساس رضایت از خود است. نوعی خودباوری که از مهارتهای تصمیم گیری فرد در بزنگاه های زندگی نشئت گرفته. تمام تلاش انسانها در طول تاریخ و در تمام دنیا برای دستیابی به تعالی در زندگی است. توانایی ایجاد تعادل بین جنبه های مختلف زندگی فردی، اجتماعی و حرفه ای مهارتی است که مسیر موفقیت را ساخته و احساس رضایت از زندگی را به همراه دارد.

برای داشتن احساس رضایت و درک شادی واقعی ایجاد تعادل بین جسم و جان، تن و روان لازم است، همانگونه که جسم خسته یا رنجور حس لذت ونشاط را مخدوش می کند؛ نداشتن سلامت روحی و عاطفی نیز چنین است؛ چه بسا وزن راحتی روان یا آلام روحی در عدم احساس لذت و شادی بیشتر از وزن آلام جسمی است.

یکی از مهارتهایی که در سلامت عاطفی و ایجاد موفقیت در روابط بسیار موثر است مهارت هوش هیجانی است. هوش هیجانی (به عنوان ضریب عاطفی یا EQ شناخته می شود) توانایی درک، استفاده و مدیریت احساسات خود به روش های مثبت برای کاهش استرس، برقراری ارتباط موثر، همدلی با دیگران، غلبه بر چالش ها و خنثی کردن تعارض است.

در این مقاله به معرفی شاخصه های اصلی هوش هیجانی و ارائه راهکارهایی برای افزایش این مهارت می پردازیم.

پنج مولفه هوش هیجانی

هوش هیجانی توانایی درک خود و دیگران است.  یک فرد زمانی از نظر عاطفی باهوش است که توانایی شناسایی احساسات خود، تنظیم آنها و انتخاب مسئولانه را بر اساس آن نشان دهد. هوش هیجانی همچنین شامل آگاهی از دیدگاه های مختلف و حفظ روابط سالم با دیگران است.

پنج شاخصه اصلی هوش هیجانی:

1. خودآگاهی: درک عواطف، افکار و نیات خود. فرد خودآگاه است و میداند چه زمانی، چرا وچگونه احساسات خود را ابراز کند.
2. خود تنظیمی: توانایی مدیریت رفتار خود در محیط های مختلف. اینکه فرد در موقعیت های مختلف کنترلی بر هیجانات خود داشته و با تصمیم گیری مناسب از گزینش مخاطرات اجتناب کند.
3. همدلی: توانایی ارزش گذاری و درک تجربیات دیگران. وقتی فرد می تواند از دیدگاه دیگران قدردانی کند؛ حتی زمانی که اختلاف نظر و سلیقه دارند یعنی فردی همدل است.
4. تصمیم گیری: ظرفیت شناسایی و انتخاب های مسئولانه. تصمیم‌گیری خوب شامل انجام عمل در حین درک و پذیرش نتیجه است؛ اقدام همراه با مسئولیت پذیری.
5. مهارت های اجتماعی: ابزار مورد نیاز برای ایجاد و حفظ ارتباطات سالم با دیگران. زمانی که فرد درکی از آنچه برای ایجاد پیوند با دیگران و حفظ آنها لازم است را داشته باشد، از نظر اجتماعی مستعد است.

چرا هوش هیجانی مهم است؟

به عنوان انسان، ارتباط اجتماعی با تجربه کامل زندگی ارتباط مستقیم دارد. توسعه هوش هیجانی به ما اجازه می دهد تا به دوست، شریک، والدین یا رهبر بهتری تبدیل شویم. هوش عاطفی همچنین به افراد این امکان را می دهد که تعارضات (چه در داخل و چه بیرونی) را میانجیگری کنند، اضطراب را تنظیم کنند، استرس را کاهش دهند و به طور کلی کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. فردی با هوش هیجانی بالا به دیگران احساس امنیت داده، امکان درک و ارتباط موثری با آنها می‌دهد. ایجاد یک پایه درک عمیق با دیگران باعث می شود تا ارتباطات فوق العاده قوی و پایداری را داشته باشیم. در حالی که ظرفیت درک و حساس بودن نسبت به آنچه دیگران تجربه می کنند ارزشمند است، توانایی مقابله با احساسات خود نیز به همان اندازه ضروری است. انسان فقط می تواند دیگران را در عمقی که خودشان فهمیده اند درک کند.

چگونه هوش عاطفی را افزایش دهیم؟

وقت گذاشتن برای ارزیابی و تصدیق احساساتی که فرد تجربه می کند به ایجاد خودآگاهی و درک کمک می کند.

بطور مثال اگر استرس را تجربه می کنیم از خود بپرسیم علت آن چیست؟ در کجای بدن خود استرس را تجربه می کنیم؟ این سوالات ساده هنگام مبارزه با عوامل استرس زا و مراقبت بهتر از سلامت روحی و جسمی مفید است و امکان دستیابی به راه حل و کنترل احساس را میسر می سازد.

به واکنش‌پذیری با خود و محیط اطراف خود توجه زیادی داشته باشید. چگونه به درگیری پاسخ می دهید؟ آیا در موقعیت های استرس زا به خوبی احساسات خود را مدیریت می کنید؟ آیا قبل از اقدام دیگران را در نظر می گیرید؟ این نشانه ها در ارزیابی میزان همدلی و تصمیم گیری های فرد مفید است.

درخواست بازخورد از دیگران، می تواند در شناسایی نقاط ضعف و نقاط قابل بهبود فرد در رابطه با هوش هیجانی مفید باشد. جستجوی ارزیابی از همسالان، خانواده یا همکاران برای یافتن نقاط ضعفی که ممکن است به تنهایی برای فرد آشکار نباشد، بسیار مفید است.